Nadwaga i otyłość, a także cukrzyca typu 2 oraz zespół metaboliczny - to jedne z niechlubnych następstw nadmiernego spożycia sacharozy i cukrów prostych. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w 2020 roku zamierza wydać opinię dotyczącą dziennego spożycia różnego rodzaju cukrów będących dodatkiem przygotowywanych potraw bądź składnikiem przetworzonej żywności. Analiza ma na celu wspieranie państw członkowskich UE w kreowaniu dietetycznych zaleceń i wytycznych.
Dotychczasowe polskie normy spożycia cukrów odnoszą się jedynie do cukrów prostych (glukozy i fruktozy) oraz sacharozy. Według wytycznych Instytutu Żywności i Żywienia, ich spożycie nie powinno przekraczać 10% całkowitej puli węglowodanów. Dodatkowo o spożyciu błonnika i węglowodanów ogółem EFSA informowała w 2010 roku. Według wielu specjalistów taka informacja nie jest wystarczająca. EFSA argumentowała, że nie posiada wystarczających danych, aby ujednolicić dopuszczalne całkowite dzienne spożycie lub dodatek cukrów. Aktualnie sytuacja się zmieniła. Opinia zostanie wydana na wniosek pięciu państw członkowskich, a dokładniej instytucji dotyczących bezpieczeństwa żywności i żywienia w Szwecji (Livsmedelsverket), Finlandii (EVIRA), Norwegii (VKM), Danii (DTU) oraz Islandii (MAST).
Do pracy powołana zostanie grupa specjalistów reprezentujących dziedziny żywienia człowieka, epidemiologii, chorób dietozależnych i stomatologii. Ponadto państwa członkowskie będące autorami wniosku zostaną zaproszone do pełnienia roli obserwatorów. Analizie poddane zostaną sacharoza, glukoza i fruktoza oraz szeroko pojęte hydrolizaty skrobi, na czele z syropem glukozowo - fruktozowym, a także inne związki, które w technologii żywności są wykorzystywane jako tanie i wydajne zamienniki cukru. Badania będą skupiały się na wpływie wymienionych substancji na masę ciała, ryzyko chorób sercowo - naczyniowych oraz zaburzenia tolerancji glukozy, insulinowrażliwość i cukrzycę typu 2. Pod lupą znajdzie się również częsty problem wśród dzieci - próchnica zębów. EFSA zaplanowała dwie publiczne konsultacje, które planowo mają odbyć się w 2018 i 2019 roku.
Badania przeprowadzane na terenie całej Unii Europejskiej udowadniają, że problem rosnącego spożycia rafinowanych węglowodanów i cukrów prostych jest zauważalny. Cukier jest obecnie najpopularniejszym dodatkiem przetworzonej żywności. Występowanie różnych jego form sprawia, że nawet świadomy konsument czytający etykiety może mieć trudność z wyborem zdrowego produktu. Szczególnie warte uwagi są często bagatelizowane syropy wysokofruktozowe, takie jak syrop glukozowo-fruktozowy. Wiele badań sugeruje, że ich wpływ na zdrowie nie jest obojętny. Zaobserwowano, że zwiększone spożycie fruktozy w takiej postaci może przyczyniać się do rozwinięcia zespołu metabolicznego. Z tym większą niecierpliwością warto czekać na opinię EFSA. Być może będzie to dobry krok w stronę zmniejszenia epidemii wielu chorób dietozależnych.
Autor publikacji
mgr Ada Krawęcka
Absolwentka dietetyki Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, kontynuująca kształcenie na studiach III stopnia w zakresie technologii żywności. Szczególnie bliskie są jej zagadnienia dotyczące cukrzycy typu 2 oraz projektowanie żywności funkcjonalnej przeznaczonej dla diabetyków. [profil autora]