Wyszukiwanie artykułów

Oleje roślinne to produkty spożywcze powszechnie wykorzystywane zarówno w przemyśle jak i w kuchni. Najczęściej służą jako medium do smażenia, nośnik aromatu z przypraw jak również używane są do przygotowywania potraw np. sałatek. Ich różnorodny skład chemiczny, wynikający  m.in. z rodzaju surowca z których zostały pozyskane, jak również użytej do wydobycia metody, determinuje ich przeznaczenie (np. oleje do smażenia, sałatkowe), a także właściwości dietetyczne. W opracowaniu przedstawiono proces wytwarzania olejów roślinnych i ich ogólną charakterystykę, ze szczególnym uwypukleniem właściwości oleju rzepakowego, słonecznikowego, lnianego.

Mleko jest pierwszym pokarmem człowieka, zawiera szereg niezbędnych składników pokarmowych, które jest w stanie przyswoić noworodek, a bez których niemożliwe jest jego przeżycie i rozwój [18]. W Polsce, w związku z dwukrotnie niższym (188 l/mieszkańca, IERiGŻ-PIB, 2010) niż w krajach zachodniej Europy spożyciem produktów mlecznych, coraz częściej pojawiają się akcje promujące picie mleka typu „Pij mleko, będziesz wielki” czy „Szklanka mleka”. Z tego ostatniego programu korzysta już 2,5 mln dzieci i młodzieży szkolnej [7]. W artykule przedstawiono wartość odżywczą i charakterystykę mleka różnych gatunków zwierząt i człowieka.

Piwo jest jednym z najstarszych napojów alkoholowych na świecie. Jego proces wytwarzania przez setki, tysiące lat zmieniał się, był udoskonalany. Obecnie większość technologii składa się z kilku zasadniczych etapów jak: słodowanie, zacieranie słodu, warzenie, fermentacja i dojrzewanie. W niniejszym opracowaniu w skrócie scharakteryzowano najważniejsze etapy wytwarzania piwa.

Owoce suszone stanowią produkt otrzymany ze świeżych owoców jednego gatunku, całych lub pokrojonych, obranych lub nieobranych ze skórki i wysuszonych w stopniu zapewniającym ich trwałość. Tak utrwalone owoce stanowią atrakcyjny surowiec lub produkt, który dostępny jest przez cały rok. Na rynku owoce suszone dostępne są głównie jako półprodukt lub produkt w postaci przekąski. W pracy zostały zawarte informacje dotyczące charakterystyki towaroznawczej wybranych owoców suszonych oraz dostępności suszu na polskim rynku.

Nawyki żywieniowe człowieka zaczynają kształtować się już w okresie wczesnego dzieciństwa. Odstępstwa od zaleceń racjonalnej diety, popełniane przez najmłodszych utrwalają się i negatywnie wpływają na późniejszy sposób odżywiania. Niniejsza publikacja przedstawia główne błędy żywieniowe w grupie dzieci przedszkolnych powiązane między innymi z takimi aspektami jak: dobór produktów w diecie przedszkolaków, podjadanie, pory spożywania posiłków czy rodzaje napojów preferowane przez dzieci. Poruszono również zagadnienia dotyczące zasad racjonalnej diety oraz jej wpływu na rozwój przedszkolaków, charakterystyki odżywiana dzieci w wieku 3-6 lat oraz czynników środowiskowych mających wpływ na sposób żywienia najmłodszych.

Jednym z podstawowych składników codziennej, prawidłowej diety człowieka są produkty mleczarskie. Produkty te, mogą skrajnie różnić się składem chemicznym, wartością odżywczą, właściwościami funkcjonalnymi. Dlatego też,  prawidłowo zbilansowana dieta to nie tylko obecność dowolnego produktu mleczarskiego ale i również ich poprawny dobór pod względem jakościowym i funkcyjnym. W artykule scharakteryzowano takie główne produkty jak: mleko spożywcze (pasteryzowane, UHT, ESL), jogurt, kefir, mleko zsiadłe, sery podpuszczkowe dojrzewające, sery twarogowe i sery topione.

Codzienna dieta powinna dostarczać organizmowi odpowiednią ilość składników odżywczych. Obok tych składników ważną funkcję żywieniową spełnia błonnik pokarmowy, który jest nietrawiony i niewchłaniany z przewodu pokarmowego. Związek ten wywiera pozytywny wpływ na niektóre metaboliczne i fizjologiczne procesy zachodzące w organizmie. Dieta bogata w błonnik pokarmowy odgrywa ważna rolę w zapobieganiu i w leczeniu chorób układu pokarmowego, krwionośnego, cukrzycy, nowotworów jelita grubego, kamicy nerkowej, hemoroidów i zaburzeń przemiany materii. W artykule przedstawiono pojęcie błonnika pokarmowego, jego główne źródła z podziałem na błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny oraz jego wpływ na zdrowie człowieka.

Padaczka, inaczej nazywana epilepsją, to zespół objawów fizycznych i psychicznych charakteryzujący się przewlekłymi napadowymi zaburzeniami czynnościowymi ośrodkowego układu nerwowego. Zaliczana jest do najczęściej występujących chronicznych chorób OUN. Z epilepsją zmaga się w Polsce około 400 tysięcy ludzi i liczba ta z roku na rok rośnie.

W publikacji przedstawiono aktualne zalecenia żywieniowe oraz poglądy specjalistów na temat alternatywnych i niefarmakologicznych metod terapii padaczki u dzieci, osób dorosłych i kobiet karmiących. Wymieniono skutki uboczne stosowania diety ketogennej jako najczęściej rekomendowanej na świecie diety przez środowiska lekarskie. Ponadto przedstawiono prozdrowotne działanie wybranych substancji bioaktywnych roślin z rodziny selerowatych, między innymi: tymochinonu z czarnuszki siewnej i imperatoryny z anielskiego korzenia, które mogą przyczynić się do poprawy zdrowia epileptyków.

Wszystkim doskonale znane są różne rodzaje i gatunki miodów, jak chociażby miody spadziowe pozyskiwane ze spadzi iglastej lub liściastej, miody nektarowe: wrzosowe, z facelii błękitnej, gryczane, wielokwiatowe oraz miody mieszane nektarowo-spadziowe. Wszystkie te miody cechują się różnymi właściwościami prozdrowotnymi, wynikającymi m. in. z rodzaju nektaru lub spadzi pobranej przez pszczoły. Są jednak rośliny, cechujące się właściwościami prozdrowotnymi, którymi pszczoły się nie interesują lub z których pobranie nektaru jest niemożliwe. Z tego względu, powstały ziołomiody – miody wytwarzane przez pszczoły z podanych im pożywek z różnych rodzajów ekstraktów roślinnych (pokrzywa, aloes czy brokuł) cechujące się właściwościami prozdrowotnymi, właściwymi dla tych roślin.

Grzyby dziko rosnące postrzegane są jako pozbawiony wartości odżywczej ale aromatyczny i smaczny składnik potraw. W ostatnich latach zwraca się coraz większą uwagę na właściwości owocników grzybów dziko rosnących. Wykazują one między innymi działanie: przeciwnowotworowe (Busch i in., 2008), przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, (Chun-chao  i in., 2011), przeciwutleniające (Rajewska i in., 2005) oraz pomagające w walce z chorobami układu sercowo – naczyniowego (Mattila i in., 2001). Mimo, iż grzyby występują sezonowo, od czerwca do października, to warto zaopatrywać się w nie również w okresie kiedy nie możemy pozyskać ich w postaci świeżej.

Oliwa z oliwej jest jednym z najpopularniejszych olejów jadalnych w Europie. Jej skład i właściwości są cenione od wieków. Najczęściej olej z miazgi oliwnej pozyskuje się na drodze hydraulicznego tłoczenia lub wirowania. Ekstrakcję rozpuszzcalnikiem stosuje się w celu wydobycia resztek oleju z miazgi, który następnie poddaje się rafinacji, co wpływa zmniejszenie właściwości prozdrowotnych tego oleju. Natomiast włączenie do diety człowieka oliwy z oliwek, pochodzącej z pierwszego tłoczenia, niesie ze sobą wiele korzyści, m.in. hamowanie rozwój miażdżycy tętnic, obniżenie stężenia złego cholesterolu w surowicy krwi, zmniejszenie ryzyka  cukrzycy, otyłości, nadciśnienia tętniczego, a także wystąpienia raka piersi u kobiet.

Gen zawiera pojedynczą informacje o białku, a złożenie wszystkich genów organizmu stanowi pełen zapis informacji genetycznej, czyli genom. Ponieważ genom każdego człowieka jest inny, to różnie będzie on reagował na przyjmowany pokarm. Nutrigenomika jest szybko rozwijającą się dziedziną nauki, badającą odpowiedz genomu na składniki odżywcze zawarte w pożywieniu. Zajmuje się interreakcjami między żywnością, a genomem. Zmiany materiału genetycznego, będą znajdowały odzwierciedlenie w odpowiedzi na dietę. Ustalenie, jaki jest wpływ diety na kształt cech organizmu, daje bardzo konkretne wskazówki dla zaleceń dietetycznych, w świetle osobistej genetyki człowieka. 

Cechą charakterystyczną każdego rodzaju miodu jest zachodzący w nim proces krystalizacji, którego szybkość jest zależna od wielu czynników: zarówno fizycznych jak i związanych ze składem chemicznym i rodzajem miodu. Zjawisko krystalizacji jest wykorzystywane również do produkcji miodów kremowanych. Niniejsze doniesienie skupia się na krótkim oraz zwięzłym omówieniu tego zjawiska – jak zachodzi, od czego zależy oraz jak można je spowolnić.

W artykule przedstawiono definicje probiotyku jak i całego mikrobiomu zasiedlającego organizm człowieka. Opisano właściwości jakimi powinny charakteryzować się szczepy bakterii, aby mogły być w przyszłości stosowane w produktach probiotycznych. Wymieniono korzystne oddziaływanie tych mikroorganizmów na organizm człowieka w schorzeniach takich jak biegunka poantybiotykowa, choroby układu krążenia czy zespół jelita drażliwego (IBS).

Przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO - small intestinal bacterial overgrowth) to zespół klinicznych objawów żołądkowo-jelitowych, które spowodowane są obecnością nadmiernej liczby bakterii w jelicie cienkim. Problem przerostu bakteryjnego dotyka coraz większej grupy pacjentów, a jego występowanie jest często powiązane z przebiegiem różnych chorób o podobnych objawach. Diagnostyka SIBO opiera się głównie o testy oddechowe oraz badania bakteriologiczne aspiratu treści jelitowej. Podstawę leczenia stanowi antybiotykoterapia, a w uzasadnionych przypadkach leki prokinetyczne. Kluczem do efektywnego leczenia jest jednak kompleksowe podejście, dlatego w zespole terapeutycznym powinien znaleźć się również dietetyk. Wprawdzie nadal brakuje jednoznacznych zaleceń dotyczących żywienia pacjentów z SIBO, jednak warte rozważenia wydają się być takie diety jak low FODMAP i dieta elementarna. Artykuł przedstawia aktualny stan wiedzy na temat SIBO wraz z omówieniem propozycji postępowania dietetycznego.

Celiakia to inaczej choroba trzewna dotykająca 0,5-2,5% populacji na całym świecie. Charakteryzuje się reakcją ze strony układu pokarmowego w odpowiedzi na gluten, białko obecne w wielu zbożach. Problemy, z którymi wiąże się ta jednostka chorobowa utrudniają codzienne funkcjonowanie, dlatego należy zastosować odpowiednie leczenie w celu ustąpienia symptomów. Czy dieta bezglutenowa to jedyne wyjście, a może istnieje inna alternatywa?

Sery stanowią jedną z najważniejszych grup przetworów mleczarskich. Do ich produkcji wykorzystuje się prawie połowę ogólnej ilości produkowanego mleka. Na rynku istnieje wiele odmian sera, dlatego też doniesieniu przedstawiono podstawową klasyfikację serów ze względu m.in. na zawartość tłuszczu, wody, twardość. Rodzaj sera determinuje jego właśćiwości odżywcze, które zależą głównie od rodzaju i jakości mleka, a także od sposobu wytwarzania. Ser jako produkt konsupcyjny jest postrzegany bardzo atrakcyjnie przez konsumenta, dlatego też z roku na rok konsupcja i produkcja serów wzrasta. 

Piwo to najczęściej kupowany napój alkoholowy na świecie. Każdego roku na świecie spożywanych jest około 130 miliardów litrów piwa. Napój ten dominuje nie tylko w rankingu na najbardziej popularny trunek świata, ale również na najbardziej zróżnicowany. Słowo „piwo” odpowiada setkom receptur i stylów. Obejmuje sobą wręcz odmienne napoje, od ciemnych i gęstych piw tzw. „stout” po orzeźwiające i cierpkie piwa typu lager. Nie można zapomnieć również o ogromnej liczbie specjalnych trunków, czyli piw przygotowywanych z dodatkiem najróżniejszych składników, ziół i przypraw. Dlatego też, w pracy dokonano ogólnego przeglądu najczęściej używanych surowców i dodatków w procesie wytwarzania piwa.

W opracowaniu przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące soku i koncentratu jabłkowego tj. podstawowe definicje, wielkość i profil produkcji, skład chemiczny, schemat blokowy produkcji koncentratu jabłkowego.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) należy do chorób atopowych. Wielu pacjentów z alergią wziewną lub pokarmową nie jest świadomych, iż chorują na AZS. Sytuacja ta jest wynikiem trudności w diagnostyce tej choroby. Obraz atopowego zapalenia skóry zmienia się wraz z wiekiem chorego i może przybierać takie różne formy, m.in.: świerzb, łuszczycę, alergiczny wyprysk kontaktowy, wyprysk kontaktowy z podrażnienia, proteinowy wyprysk kontaktowy, rybią łuskę czy zapalenie skórno‑mięśniowe. Jednakże głównym objawem atopowego zapalenia skóry jest świąd. Mimo postępu medycznego i poprawy komfortu życia, obserwuje się wzrost zachorowalności na AZS, a epidemiologia tej choroby nie jest do końca wyjaśniona. Uznaje się, że ta choroba ma podłoże genetyczne, jednak istnieje wiele czynników, które wpływają na zaostrzenie choroby. Niniejsza publikacja przybliża przebieg choroby oraz rolę alergii pokarmowej w atopowym zapaleniu skóry.

Choroba Alzheimera jest przewlekłym schorzeniem neurodegeneracyjnym, skutkiem którego jest stopniowy zaniku pamięci oraz funkcji poznawczych (np., orientacji przestrzennej, poprawnego liczenia czy upośledzenia mowy). Charakteryzuje się ona wytwarzaniem nadmiernych ilości białka zwanego beta-amyloidem, które powoduje zakłócenia w przekazywaniu sygnałów przez synapsy, co z kolei skutkuje zaburzeniem przepływu informacji i powstaniem łańcucha zdarzeń prowadzących do obumierania neuronów. Dodatkowo ciągła aktywacja komórek mikrogleju i astrocytów prowadzi do nadmiernego uwalniania mediatorów zapalnych: cytokin, reaktywnych rodników tlenowych i tlenku azotu. W wyniku zmian zapalnych w mózgu zaburzona zostaje ciągłości bariery krew–mózg, co umożliwia napływ komórek obwodowego układu odpornościowego i ich udział w reakcji zapalnej. Z dotychczasowych badań wynika, iż związki bioaktywne występujące naturalnie w żywności mogą mieć znaczenia terapeutyczne i sprzyjać zahamowaniu procesów neurodegeneracji u pacjentów z chorobą Alzheimera.

Kurkumina to związek zawarty w kłączu ostryżu długiego (Curcuma Longa) charakteryzujący się licznymi właściwościami prozdrowotnymi. Związek ten używany był w medycynie Dalekiego Wschodu już około 4000 lat temu do leczenia dolegliwości żołądkowych, ciężko gojących się ran oraz łagodzenia stanów zapalnych. Kurkumina jest silnym antyoksydantem, porównywalnym z witaminą C i E, dzięki czemu wpływa na zachowanie równowagi oksydacyjnej w organizmie człowieka. Ten prozdrowotny kurkuminoid wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mózgu oraz zwiększenie ilości lipoprotein frakcji HDL we krwi. Dla lepszego przyswajania kurkuminy warto połączyć ją w diecie z pieprzem, bądź olejami roślinnymi.

Rośliny wykorzystywane w fitoterapii stanowią cenne źródło naturalnych składników o wielu właściwościach. Zaletą mnóstwa ziół jest powszechne występowanie, łatwa uprawa oraz stosowanie prostych zabiegów technologicznych.  Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) jako bogactwo związków biologicznie czynnych uważana jest za jedną z najcenniejszych roślin stosowanych przy leczeniu bądź wspomaganiu leczenia wielu chorób. W wielu badaniach wykazano jej właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne czy hipoglikemiczne. Pokrzywa zwyczajna wydaje się być obiecującą rośliną, która posiada ogromny potencjał leczniczy. Badacze skupili swoją uwagę na działaniu moczopędnym pokrzywy oraz korzystnym wpływie rośliny na wystąpienie alergii, cukrzycy, zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Urtica dioica L. może być stosowana w różnych postaciach  jako naturalny lek, który będzie bezpiecznie i korzystnie działał przy wielu chorobach.