Już w okresie dzieciństwa uczymy się rozpoznawać cztery smaki: słodki, słony, kwaśny, gorzki. Jednak czy nauczono nas rozpoznawać wszystkie smaki?
Preferencje smakowe zmieniają się z wiekiem, odkrywamy nowe kompozycje smakowe, nasze zmysły stają się doskonalsze. Przy odrobinie wytrwałości i odpowiednim treningu możemy znacznie poprawić nasz próg różnicy i wrażliwości smakowej. Z czasem przy odpowiednich predyspozycjach możemy dojść do niewiarygodnej wprawy. Przykładem mogą być tu np. degustatorzy win, którzy nieomylnie rozpoznają nie tylko rocznik trunku, ale winnicę, z której pochodzi, a nawet zbocze, na którym dojrzewały winne grona.
Jednak czy nasz język rozpoznaje tylko te cztery smaki? Otóż nie. Istnieje jeszcze jeden, piąty smak nazywany z japońska "umami". Jest to specyficzny smak jaki czujemy dotykając językiem szczypty glutaminianu sodowego (często używany w kuchni azjatyckiej). W technologii żywności glutaminian sodu oznaczony na etykietach jako E 621 służy jako substancja wzmacniająca smak i zapach. Glutamnian sodu jest przyprawą używaną od bardzo dawna na dalekim wschodzie.
Najogólniej można powiedzieć, że umami pozwala nam oceniać potrawy mięsne, sosy, itp. Receptory smakowe znajdują się w tzw. kubkach smakowych rozmieszczonych na języku, w jamie ustnej i górnej części przewodu pokarmowego. Uważa się, że słodycz najlepiej odczuwamy koniuszkiem języka, smak gorzki czujemy na końcu języka, smak kwaśny najlepiej oceniany jest brzegami, środkowej części języka, a receptory smaku słonego rozmieszczone są w całej jamie ustnej. Dorosły człowiek ma około 10.000 kubków smakowych. Kubki smakowe znajdują się, choć niezbyt licznie, w górnej części przewodu pokarmowego, aż do żołądka, choć tam nie czujemy już nic. Sygnalizują one jednak o ewentualnych truciznach, jako że jedzenie to czynność wielce niebezpieczna i trucizna może się ujawnić na każdym etapie trawienia. Jednak przede wszystkim kubki smakowe dają nam przyjemność... przyjemność odczuwania nowych "pysznych" kompozycji smakowych.
Smacznego !
Autor publikacji
dr inż. Tomasz Czernecki
Pracownik naukowy Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Praktyk oraz wykładowca m.in. dietetyki, żywienia klinicznego i nutrigenomiki. Uczestnik wielu projektów badawczych. Pomysłodawca i współwłaściciel Vitagenum.pl. Założyciel poradni dietetycznych w tym działającej przy UP w Lublinie. Redaktor naczelny Journal of NutriLife. [profil autora]