Informacje ogólne

Różeniec górski (Rhodiola rosea L.) jest rośliną z rodziny gruboszowatych naturalnie występującą na obszarach okołobiegunowych i górskich (w Polsce Karpaty i Sudety). W związku z licznymi doniesieniami o jego korzystnym wpływie na organizm zalicza się go do grupy adaptogenów, za sprawą czego w ostatnich latach zyskał popularność.  Obecnie jest jednym z najczęściej oferowanych przez producentów suplementów ziół adaptogennych, natomiast historia jego stosowania sięga XVIII wieku, gdzie miał swoje miejsce w literaturze medycznej krajów europejskich [1].

Substancje aktywne

Najczęściej przetwarzanym surowcem ziołowym różeńca są jego kłącza z korzeniami, które zawierają największą ilość rozpuszczonych substancji czynnych, między innymi: glikozydy, monoterpeny, polifenole, kwasy organiczne, garbniki i kwasy fenolowe. Najważniejszą grupą ze wszystkich substancji są polifenole, a wśród nich w największej ilości flawonoidy, fenylopropanoidy, taniny i OPC (proantocyjanidyny). Z kolei skupiając się najbardziej szczegółowo, za najważniejsze cechy różeńca odpowiada rozawina, salidrozyd, rodiolina, rozaryna, rozyna i tyrozol [2].

Przyjmuje się, że powyższe substancje mają szerokie działanie poprawiające samopoczucie psychofizyczne: wzrost wydajności umysłowej, podniesienie poziomu serotoniny w mózgu, działanie przeciwutleniające, przeciwbakteryjne i detoksykacyjne, spadek zmęczenia, działanie przeciwnowotworowe [3, 4],

Tabela 1. Zawartość wybranych substancji aktywnych w 40% etanolowym ekstrakcie z różeńca pochodzącego z upraw na Litwie [5]

Spadek zmęczenia

W jednym z badań przeprowadzonych na grupie 56 lekarzy pełniących dyżury nocne sprawdzano wpływ różeńca na zmiany w zmęczeniu i sprawności umysłowej, do pomiaru której użyto specjalnych testów sprawdzających sprawność funkcji percepcyjnych mózgu. Parametry sprawdzano przed pełnieniem dyżuru i po nim, w trzech okresach po dwa tygodnie przyjmowania ekstraktu. Była to podwójnie ślepa próba krzyżowa:

Wynikiem badania była poprawa w wykonywaniu testów w grupie przyjmujących ekstrakt  z różeńca w pierwszych dwóch tygodniach. Wyciągnięto wniosek, że różeniec może poprawiać sprawność i funkcje percepcyjne w stanach zmęczenia [6].

Inne istotne badanie opierało się na analizie przeglądowej randomizowanych badań, gdzie z ponad 200 prac zrecenzowano 11. Uznano, że badania są sprzeczne i nie można wysnuć jednego wniosku – niektóre dowody mówią o skuteczności w zwiększaniu sprawności fizycznej i obniżaniu zmęczenia psychicznego, natomiast metodologia tych badań nie jest na tyle idealna, żeby uznać działanie różeńca za całkowicie skuteczne [7].

Wpływ na depresję

Zaburzenia psychiczne są uznawane za część grupy chorób cywilizacyjnych. Poszukuje się coraz to nowych leków i substancji, które mogą być pomocne w leczeniu. Niektóre badania wskazują na wpływ ekstraktu z różeńca na depresję, przy jednoczesnym małym lub zerowym poziomie negatywnych skutków ubocznych. Niektóre źródła mówią o mechanizmie działania salidrozydu na układ neuro-endokrynny i neuroprzekaźniki i ich receptory, co może być istotne w patofizjologii depresji [8]. Ważnym działaniem różeńca może być również jego wpływ na stres i objawy nim spowodowane, które w perspektywie czasu są istotnym czynnikiem powstawania depresji [9, 10].

Podsumowując, dotychczas przeprowadzone badania wskazują na korzystne działanie różeńca w zakresie redukcji stresu i zmęczenia, poprawy koncentracji oraz zmniejszania objawów i spowalniania rozwoju depresji. Badania te jednak nie są metodologicznie idealne, co nie pozwala jednoznacznie uznać różeńca za roślinę leczniczą. Kolejne eksperymenty badawcze powinny rozwiać te wątpliwości, a na chwilę obecną należy uznawać, że różeniec może być skutecznym adaptogenem.

Literatura:  

Tematyka publikacji

• artykuł
• informację o wydarzeniu

Kanały RSS

• kanał czytelnia,
• kanał kalendarium