Histamina – działanie

Histamina jest aminą biogenną, która powstaje poprzez dekarboksylację histydyny, czyli aminokwasu egzogennego, występującego w większości białek [1]. Histamina jest mediatorem wielu reakcji biologicznych. Bierze udział w reakcjach związanych z komórkami tucznymi (mastocytami), które pełnią podobną funkcję jak bazofile (białe krwinki) ,które bronią organizm przed patogenami [2]. Histamina uwalniana jest podczas degranulacji mastocytów, co przejawia się tym, że ziarnistości z tych komórek zostają uwolnione na zewnątrz, co skutkuje poszerzeniem naczyń krwionośnych i wywołaniem stanu zapalnego. Degranulacja mastocytów wywołana jest najczęściej połączeniem antygenu i przeciwciała IgE znajdującego się na powierzchni błony komórki tucznej. Innymi czynnikami wywołującymi degranulację są czynniki chemiczne takie jak alkohol i niektóre pokarmy oraz fizyczne jak wysokie i niskie temperatury [1]. Histamina wiąże się z swoistymi receptorami (H1, H2, H3, H4. ) w tkankach. Prowadzi do skurczy mięśni gładkich, rozszerzenia naczyń krwionośnych. Zwiększa przepuszczalność naczyń i wydzielanie śluzu, powoduje tachykardię, zmiany ciśnienia krwi. Dodatkowo odgrywa ważną rolę w neurotransmisji, immunomodulacji, hematopoezie, gojeniu się ran, rytmie dnia i nocy oraz regulacji proliferacji komórek.

Diaminooksydaza i N- metylotransferaza histaminowa - różnice

Za regulowanie stężenia histaminy poprzez jej degradację odpowiadają głównie dwa enzymy: diaminooksydaza (DAO) oraz N- metylotransferaza histaminowa[1]. Pierwszy z nich występuje w strukturach pęcherzykowych błony komórkowej nabłonka, dlatego jego działanie obejmuje przestrzeń pozakomórkową i tym samym wychwytywanie histaminy znajdującej się w pożywieniu. Drugienzym znajduje się w cytozolu i jego działanie nie wykracza poza komórkę. Najwyższa aktywność DAO została zlokalizowana w jelicie cienkim i okrężnicy oraz łożysku i nerkach, niższa zawartość wskazuje na stan zapalny lub nowotworzeni [1,3]. Z kolei HNMT przejawia największą ekspresję w nerkach i wątrobie, a następnie w śledzionie, okrężnicy, prostacie, jajnikach, komórkach rdzenia kręgowego, oskrzelach i tchawicy. Uważa się, że HNMT jest kluczowym enzymem odpowiedzialnym za degradację histaminy w nabłonku oskrzeli.

Nietolerancja histaminy

Istnieje możliwość wystąpienia niekontrolowanego wzrostu histaminy we krwi. Jest to związane z niedoborem DAO lub zatruciem histaminą, w wyniku spożycia pokarmu bogatego w ten związek[4]. Nadmiar tej aminy może powodować reakcje podobne do alergicznych. Spożycie pokarmów bogatych w histaminę, alkohol lub leki, (które wyzwalają histaminę) może wywołać biegunkę, ból głowy, przekrwienie nosa, niedociśnienie, arytmię, pokrzywkę, świąd, zaczerwienienie twarzy. Histamina również uczestniczy w procesie uszkodzenia żołądka i jelit wywołanych przez alkohol oraz w astmie oskrzelowej, u pacjentów z nietolerancją histaminy [1,19]. Około 1% populacji ma nietolerancję histaminy, a 80% tych pacjentów to osoby w średnim wieku [20].

Bezpieczna dawka histaminy

Do tej pory nie ustalono konkretnej dawki toksycznej dla histaminy jedynie bezpieczne poziomy. Pomimo to, naukowcy mają odmienne zdania co do tej kwestii. Lehane i Olley  zasugerowali 30 mg histaminy jako bezpieczną dawkę, obliczoną na podstawie maksymalnego poziomu histaminy 100 mg / kg w żywności i na podstawie porcji ryby 300 g i masy ciała konsumenta 60 kg [5]. Rauscher-Gabernig i wsp. podali, że poziomy histaminy w diecie w zakresie 6–25 mg / posiłek nie miały negatywnych skutków [6].  Naukowcy z FAO i WHO ustalili, że dawka 50 mg histaminy jest odpowiednia dla zdrowej osoby [7]. Natomiast dawka dla osób z nietolerancją histaminy ma być jak najmniejsza [8]. Trudności wynikające z ustalenia bezpiecznej dawki histaminy, wynikają z tego, że często występuje w towarzystwie innych amin jak: putrescyna, kadaweryna, tyramina i spermidyna[8,9]. Ze względu na współzawodnictwo o miejsca przylegania mucyny jelitowej i metabolizację, spożycie dużych ilości tych amin może nasilać niekorzystne działanie histaminy[5,10]. Efekt  ten wykazano m.in. w przypadku amin, takich jak putrescyna, kadaweryna i tyramina, zarówno w badaniach in vitro, jak i na zwierzętach[8,9]. Dodatkowo  w różnych stanach fizjologicznych aktywność DAO i co z tym związane tolerancja histaminy są różne np. w okresie przedmiesiączkowym, przypisuje się zmniejszenie aktywności DAO [11]. Z drugiej strony  podczas ciąży DAO wzrasta nawet 500-krotnie, czemu towarzyszy remisja objawów związanych z nietolerancją histaminy[12].

Histamina – występowanie

Spośród warzyw znaczny poziom histaminy zawierają: szpinak, bakłażan, pomidor [13]. Co ciekawe, w wymienionych roślinach fizjologicznie występują niskie poziomy histaminy, jednak pod wpływem działalności mikroorganizmów w trakcie przechowywania, wzrasta zawartość tej aminy biogennej [13,14]. Lavizzari i in. przeprowadzili badania, w których wykazali, że w szpinaku przechowywanym przez 2 tygodnie w lodówce wzrasta istotnie poziom histaminy [14]. To zjawisko było spowodowane działaniem bakterii Gram-ujemnymnych, głównie z grup Enterobacteriaceae i Pseudomonadaceae. Ich ilość wzrastała, dzięki wysokiemu pH, które zapewniał szpinak, a namnożenie bakterii  powodowało wzrost histaminy. Natomiast szparagi, dynia, boćwina i awokado charakteryzują się mniejszym stężeniem histaminy [13]. Z drugiej strony nie można pominąć ryb, które zawierają bakterie: Enterobacteriaceae, w tym mezofilne i psychotolerancyjne gatunki Morganella, Enterobacter, Hafnia, Proteus i Photobacterium, produkujące histaminę [15,16,17]. Żywność fermentowana również zawiera histaminę, a to za sprawą bakterii kwasu mlekowego,które wytwarzają histaminę [8,18]. 

Warto dodać, że znaczne ilości histaminy zawiera alkohol. Szlaki metaboliczne alkoholu i histaminy w organizmie mają wspólne enzymy dehydrogenazę aldehydową i oksydazę aldehydową. Metabolit etanolu, aldehyd octowy, może skutecznie konkurować z metabolitami histaminy, aldehydu octowego metyloimidazolu i aldehydu octowego imidazolu. Na obrzeżach, alkohol i aldehyd octowy uwalniają histaminę z jej zapasów w komórkach tucznych i hamują wydalanie histaminy poprzez hamowanie oksydazy diaminowej, co skutkuje podwyższonym poziomem histaminy w tkankach. Histamina pośredniczy w uszkodzeniach żołądka i jelit wywołanych przez alkohol oraz w astmie oskrzelowej, a także w zaczerwienieniu twarzy u osób z nietolerancją histaminy[19].

Podsumowanie

Większość ludzi nie musi się obawiać histaminy występującej w żywności, jedynie osoby z nietolerancją histaminy, wynikającej z niedoborów DAO powinny na nią uważać. Osoby dotknięte tym problemem, powinny stosować dietę antyhistaminową, unikać produktów fermentowanych, napojów alkoholowych, ryb, niektórych warzyw jak: bakłażan, pomidor, czy szpinak[13,14,15,16,17,18,19]. Dzięki temu zmniejszą się objawy nasilające się przy spożyciu produktów zawierających histaminę

Literatura:  

Tematyka publikacji

• artykuł
• informację o wydarzeniu

Kanały RSS

• kanał czytelnia,
• kanał kalendarium