Rośliny wykorzystywane w fitoterapii stanowią cenne źródło naturalnych składników o wielu właściwościach. Zaletą mnóstwa ziół jest powszechne występowanie, łatwa uprawa oraz stosowanie prostych zabiegów technologicznych. Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) jako bogactwo związków biologicznie czynnych uważana jest za jedną z najcenniejszych roślin stosowanych przy leczeniu bądź wspomaganiu leczenia wielu chorób. W wielu badaniach wykazano jej właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne czy hipoglikemiczne. Pokrzywa zwyczajna wydaje się być obiecującą rośliną, która posiada ogromny potencjał leczniczy. Badacze skupili swoją uwagę na działaniu moczopędnym pokrzywy oraz korzystnym wpływie rośliny na wystąpienie alergii, cukrzycy, zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Urtica dioica L. może być stosowana w różnych postaciach jako naturalny lek, który będzie bezpiecznie i korzystnie działał przy wielu chorobach.
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) znajduje się w Polsce jako roślina ruderalna. Pokrzywa zwyczajna jest bezpieczną rośliną i z powodzeniem może być stosowana jako naturalny, bezpieczny lek przy wielu schorzeniach [5]. W wielu badaniach stwierdzono brak skutków ubocznych u pacjentów przyjmujących ekstrakt z pokrzywy zwyczajnej przez okres od 3 do 24 miesięcy. co świadczy o jego bezpieczeństwie w terapii długoterminowej [2].
Pokrzywa jest cennym źródłem substancji biologicznie czynnych. Cechuje się wysoką zawartością witamin, minerałów oraz innych organicznych związków. W podziale warzyw, owoców i ziół ze względu na zawartość witaminy C pokrzywę zalicza się do grupy A - powyżej 500 mg% (mg/100g) [4].Według badania R. Nowak ziele pokrzywy zwyczajnej zawiera do 600 mg% witaminy C [8]. Nasiona tej rośliny to źródło oleju, zawierają wielonienasycone, jednonienasycone i nasycone kwasy tłuszczowe. W składzie przeważa kwas linolowy i oleinowy [12]. W liściach pokrzywy zwyczajnej występują: chlorofil, ksantofil, karoten, taniny, witaminy C, K i B2, kwas pantotenowy oraz garbniki i flawonoidy (m.in kwercetyna, rutyna, izoramnetyna). Zidentyfikowano również składniki mineralne takie jak wapń, magnez, żelazo, krzem [1].
Pokrzywa zwyczajna charakteryzuje się działaniem moczopędnym, z tego powodu jest stosowana w leczeniu obrzęków, kamicy nerkowej oraz chorób woreczka żółciowego [9]. Wiele badań potwierdziło korzystne działanie na czynność układu moczowego. Preparaty podawane mężczyznom z przerostem prostaty, zmniejszały ból i obrzęk oraz ułatwiały oddawanie moczu. Wyciąg z korzenia pokrzywy wpływa na zwiększenie diurezy w stanach zapalnych układu moczowego, zmniejsza objętość zalegającego moczu w pęcherzu oraz bolesność podczas jego oddawania [7]. Pokrzywa zwyczajna charakteryzuje się zdolnością chelatowania metali, natomiast wykazuje słabą aktywność wychwytywania rodników ponadtlenkowych [13]. U. dioica ze względu na bogactwo bioaktywnych składników takich jak polifenole, triterpeny, sterole, flawonoidy i lektyny bierze udział w mechanizmie obniżającym poziom glukozy we krwi oraz w mechanizmie zmniejszającym ryzyko chorób sercowo naczyniowych (CVD) [12]. Dzięki suplementacji U. dioica udaje się obniżyć skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi, indeks sercowy, a także poprawić obronę przeciwutleniającą poprzez wzrost aktywności dysmutazy ponadtlenkowej i katalazy bez zmiany stężenia enzymów. Pokrzywa zwyczajna zawiera miedź, selen i cynk – niezbędne kofaktory enzymów antyoksydacyjnych [6, 13].
Ekstrakt z pokrzywy zwyczajnej może być stosowany jako naturalny środek antyseptyczny i przeciwbakteryjny. Badania naukowe potwierdziły teorie medycyny ludowej dotyczącą stosowania pokrzywy zwyczajnej w gojeniu się ran. Metanolowy ekstrakt z pokrzywy wykazał działanie przeciwbakteryjne wobec szczepów gronkowca złocistego, który jest oporny na metycylinę. [11]. Pokrzywa zwyczajna jest źródłem pochodnych tyrozyny, wykazujących działanie przeciwhistaminowe, dzięki temu może być stosowana w chorobach alergicznych. Wyciąg wodny z nasion z pokrzywy zmniejsza aktywność enzymów reakcji zapalnych powodujących objawy alergii sezonowej [10]. Napar z pokrzywy można stosować również w takich przypadkach jak nieżyty żołądka, nieżyty śluzowo-błoniaste jelit, chorobach płuc, trądziku, bólach głowy czy w stanach ogólnego osłabienia. Doustne stosowanie pokrzywy zalecane jest przy leczeniu różnego rodzaju krwawień, m.in. krwawych wymiotów, krwinkomoczu lub krwawienia z nosa. Ponadto roślina ta obniża temperaturę ciała oraz wpływa na procesy trawienne [9].
Autor publikacji
lic. Ilona Aleksandrowicz
Dietetyk Szeroko objęty zdrowy styl życia daje mi pęd do działania. [profil autora]