Zespół metaboliczny obejmuje występowanie takich chorób jak: cukrzyca typu 2, choroby układu sercowo-naczyniowego czy niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Schorzenia te są głównymi przyczynami zgonów w XXI wieku. W ostatnim czasie, naukowcy podali zalecenia żywieniowe dla populacji, które ustrzegą przed wyżej wymienionymi chorobami.
Pierwszą czynnością, jaką trzeba podjąć, jest szeroko pojęta zmiana stylu życia, czyli zwracanie uwagi na to, po co sięgamy w sklepie, co nakładamy sobie i swoim dzieciom na talerze, wstanie z kanapy i wyjście chociażby na spacer. Już takie małe kroczki mogą przybliżyć nas do lepszego samopoczucia i pełni zdrowia.
Utrata wagi poprzez obniżenie kaloryczności diety oraz zwiększenie wydatku energii dzięki aktywności fizycznej prowadzi do prewencji, a nawet leczenia zespołu metabolicznego. Autorzy badania opublikowanego w Nutrition Reviews [1] twierdzą, że pomocne i efektywne jest przejście na dietę śródziemnomorską. Zwracają uwagę na zwiększenie udziału nienasyconych kwasów tłuszczowych, pochodzących szczególnie z oliwy z oliwek. Innym ważnym składnikiem są nasiona roślin strączkowych, których konsumpcja, jak zostało udowodnione przez Becerra-Tomasa i wsp., może przynosić korzyści dla diabetyków [2]. Rafinowane węglowodany należy zastąpić produktami z pełnego ziarna, których wprowadzenie do diety jest dodatnio skorelowane ze zwiększeniem masy mięśni szkieletowych [3]. Powszechnie wiadomo, jak ważne jest spożywanie warzyw i owoców. Ich wartość podkreślono podczas wprowadzenia zmiany na stopniach Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej w 2016 roku [4]. Orzechy kojarzone są ze zdrowymi tłuszczami, które stanowią doskonałe uzupełnienie zrównoważonego jadłospisu. Co więcej, obniżają one ryzyko wystąpienia otyłości [5] oraz poprawiają profil lipidowy krwi [6]. Ryby, zarówno słodko- jak i słonowodne, pochodzące ze sprawdzonego źródła, stanowią idealne źródło białka, dlatego powinno się je spożywać nie mniej niż dwa razy w tygodniu. Spożywanie produktów mlecznych o niskiej zawartości tłuszczu daje efekt poprawy profilu lipidowego krwi człowieka [7], co wcześniej zostało również udowodnione na zwierzętach laboratoryjnych [8].
Wiadomo już jakich produktów powinno być w diecie więcej, ale warto zwrócić też uwagę na ograniczenia. Mowa o napojach alkoholowych oraz wyrobach tytoniowych. Obowiązkowa jest także redukcja spożycia słodzonych napojów oraz mięsa.
Alternatywami dla diety śródziemnomorskiej są również dieta DASH (polecana przy nadciśnieniu i hipercholesterolemii), nordycka oraz wegetariańska, których stosowanie także zapobiega rozwojowi zespołu metabolicznego.
Niemniej jednak, Perez-Martinez i wsp. zaznaczają, że jest wiele niespójności oraz różnic w dowodach naukowych i potrzeba kolejnych badań, aby wiele z nich potwierdzić i sprecyzować najwłaściwsze zalecenia dla ludzi zmagających się z zespołem metabolicznym.
Prowadzenie zdrowego trybu życia jest niezmiernie istotne w zapobieganiu występowania i leczeniu chorób cywilizacyjnych. Najnowsze rekomendacje powinny pomóc osobom cierpiącym na zespół metaboliczny, a także ich lekarzom zrozumieć i wprowadzić w życie zmiany, które uchronią przed niechcianymi konsekwencjami chorób i poprawią stan zdrowia.
Autor publikacji
mgr Karolina Jachimowicz-Rogowska
Doktorantka na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie w dyscyplinie technologia żywności i żywienia. Zdrowym stylem życia interesuje się od blisko dekady. Lubi dzielić się swoją wiedzą i inspirować innych do zmiany nawyków żywieniowych. W swojej pracy zajmuje się żywieniem dzieci oraz dietami wegetariańskimi. Wolne chwile spędza w kuchni. [profil autora]