Dieta FODMAP oparta jest na ograniczeniu pewnych grup węglowodanów fermentujących. Powiązywana jest ściśle z zespołem jelita drażliwego (IBS), w przypadku którego przynosi ulgę pacjentom. Nowe doniesienia ukazują, że przestrzeganie diety skutkuje zmniejszeniem objawów endometriozy u kobiet z jednocześnie występującym IBS.
Zespół jelita wrażliwego (IBS) zalicza się do chorób przewlekłych. Objawy są bardzo uciążliwe i polegają na nawracającym odczuciu bólu w jamie brzusznej. Lekarz potwierdza rozpoznanie, jeżeli bolesny dyskomfort trwa minimum 3 dni miesięcznie i jest powtarzalny przez 3 miesiące. Dodatkowo towarzyszą mu co najmniej 2 kryteria: poprawa samopoczucia po wypróżnieniu, początek dolegliwości związany ze zmianą częstości wypróżnień lub ze zmianą wyglądu stolca. IBS dotyczy częściej kobiet i powoduje znaczne utrudnienie życia osobistego i zawodowego.
Stwierdzono, że pacjenci z zespołem jelita wrażliwego wykazują objawy nietolerancji węglowodanów fermentujących, takich jak fruktoza, fruktany, laktoza, alkohole cukrowe. Skrót FODMAP powstał od angielskich odpowiedników słów: fermentujące, oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole.
Endometrioza, która jest chorobą ginekologiczną, niekiedy wiąże się z symptomami jelitowymi, które mogą dostarczać dolegliwości bólowych podobnych do tych obserwowanych w zespole jelita wrażliwego. Stwarza to ryzyko mylnej diagnozy. Jednym z celów badań Moore JS i in. [3] było ustalenie wpływu diety FODMAP na reakcje przewodu pokarmowego u pacjentek z samym IBS oraz z towarzyszącą endometriozą. Wśród 160 kobiet stanowiących grupę badawczą, endometrioza dotyczyła 36%. Po czterotygodniowym przestrzeganiu diety FODMAP, u 72% tych pacjentek odnotowano ponad 50% poprawę objawów jelitowych. Dla porównania, w grupie z IBS bez endometriozy korzyści zauważyło niemal 50% kobiet.
Badania Joć E. i in. [2] skupiały się na porównaniu jakości życia u pacjentów z IBS przed i po uzyskaniu edukacji dotyczącej między innymi nawyków żywieniowych. Pół roku po edukacji odnotowano poprawę w zakresie wielu sfer. Największy progres związany był z odczuwaniem zadowolenia i ogólną jakością życia.
Wyniki ukazują, że restrykcyjna dieta wykluczająca węglowodany fermentujące może przynieść pozytywne efekty w zakresie symptomów jelitowych u pacjentek z zespołem jelita drażliwego, jak i z towarzyszącą mu endometriozą. Przestrzeganie prawidłowych nawyków żywieniowych wiąże się również z ukojeniem psychicznym.
Autor publikacji
mgr Ada Krawęcka
Absolwentka dietetyki Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, kontynuująca kształcenie na studiach III stopnia w zakresie technologii żywności. Szczególnie bliskie są jej zagadnienia dotyczące cukrzycy typu 2 oraz projektowanie żywności funkcjonalnej przeznaczonej dla diabetyków. [profil autora]